• No results found

te boven gaat, dan raak ik meer en meer

In document Begrijp Je Chronische Stress!? (pagina 25-30)

uitgeput.

weerwil van ernstige stressoren? Deze persoonlijkheidseigenschappen of moderatoren ‘regelen’ als het ware in hoeverre stressoren ons

aanpassingsvermogen te boven gaan of niet.

Copingstijlen

Een stressor doet een beroep op ons aanpassingsvermogen. En onze moderatoren bepalen mede hoe effectief we de stress kunnen weerstaan of met de stressor kunnen omgaan (coping). Weerstaan betekent vooral het omgaan met de stresssymptomen. Dan zijn we vooral op zoek naar manieren om onze aandacht af te leiden (wandeling maken, een vriend bellen), maar de bron van de stress blijft. Coping betekent het ondernemen van actie om de oorzaak van de stress aan te pakken. Coping is effectief wanneer het de stressor neutraliseert. We kunnen vijf soorten copingstijlen onderscheiden:

1. Het oplossen van het probleem (de trein halen door te haasten) 2. Het uiten van emoties erover (onze frustratie luchten omdat we

het haalden)

3. Het beperken van de gevolgen van het probleem (onszelf geruststellen dat er nog wel een trein komt of de afspraak verzetten)

4. Het focussen op positieve emoties of humor om de stress te reduceren

5. Het zoeken naar betekenis in de stressvolle situatie

Minder efficiënte vormen van coping zijn bijvoorbeeld piekeren, het ontwikkelen van vermijdingsgedrag, anderen de schuld geven of overmatig gebruik van alcohol en/of drugs.

Vraag

Welk persoonlijkheidstype (A of B) resoneert het meest met jou?

Bronnen van chronische stress

Chronische stress ontstaat wanneer ons aanpassingsvermogen of copingstijl tekortschiet naar de spanningsbron. Spanningsbronnen die ons voor langere tijd in een stressmodus kunnen houden, zijn bijvoorbeeld:

a. Maatschappelijke stressoren, zoals armoede, werkloosheid en discriminatie of terugkerende problemen op school, thuis of het werk. Burn-out is zo’n voorbeeld, vaak verbonden met de werksituatie, waarbij de persoon door aanhoudende stress tot emotionele, fysieke en mentale uitputting komt.

b. Ingrijpende gebeurtenissen, zoals ontslag, echtscheiding, verlies van een dierbare, een verkeersongeluk of een gewelddadige overval.

Maar ook in positieve zin kunnen we chronische stress ervaren bij de geboorte van ons kind of het op vakantie gaan. Dergelijke situaties stellen namelijk nieuwe eisen aan onze persoon en vragen soms zelfs een nieuwe manier van leven.

c. Langdurige moeilijke situaties, zoals aanhoudende geldzorgen, een chronische ziekte of de (mantel)zorg voor een chronisch zieke.

Verder vormt tegenwoordig de opeenstapeling van alledaagse irritaties en frustraties ook een factor bij het ontstaan van chronische stress. Denk bijvoorbeeld aan voortdurende

gehaastheid, ongeduld of de irritatie te moeten wachten op iets.

d. Traumatische spanningsbronnen, waarbij onze geestelijke en/of lichamelijke veiligheid en integriteit ernstig bedreigd kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan natuurrampen, oorlog, terrorisme, persoonlijk verlies, verkrachting of misbruik. Ook het herhaaldelijk zien van ellende op televisie kan tot traumatisering leiden. Dat heet dan secundaire traumatisering. Dit kan leiden tot posttraumatische Vragen

Ben je meer een persoon die stress probeert te weerstaan door het zoeken naar afleiding of kom je tot actie om de stressvolle situatie op te lossen?

Welke copingstijl(en) herken je het meest?

stress; een ernstige bedreiging leidt dan tot een aanhoudende stressreactie, die ons functioneren verstoort.

Symptomen van chronische stress

Chronische stress zegt ons dat we de uitputtingsfase van de stress responscyclus hebben bereikt. Symptomen van chronische stress zijn:

• Emotioneel, zoals angst, somberheid, irritatie of agressiviteit, gebrek aan energie

• Cognitief (tot uiting in het proces van informatieverwerking), zoals lage zelfwaardering, concentratieverlies, vergeetachtigheid, geen hoofd- en bijzaken meer onderscheiden, piekeren, ontevredenheid met werk, besluiteloosheid

• Gedragsmatig, zoals een toenemend gebruik van alcohol en andere middelen, snoepen, ons terugtrekken uit sociale situaties en het krijgen van (kleine) ongelukken

• Lichamelijk, zoal een droge mond, zweten, slaapproblemen, allerlei lichamelijke ongemakken en pijnklachten, hyperventilatie, sterk verminderde seksuele activiteit, chronische vermoeidheid, zonder dat daar per sé lichamelijke oorzaken voor zijn.

Vraag

Welke bron(nen) van chronische stress herken je het meest?

Vraag

Welke symptomen van chronische stress herken je het meest?

De mate waarin we stressklachten ontwikkelen, hangt samen met:

• Onze genetische aanleg (waaronder ons persoonlijkheidstype dat de moderators bepaalt)

• De ernst van de belastende situatie

• De duur van de belastende situatie

Behandelingsmogelijkheden

De reguliere behandeling van stressklachten richt zich vaak op het verminderen van de lichamelijke symptomen, het verbetering van de copingstijl, het beter leren beheersen van emoties, gedachten en gedrag. Er is in de reguliere gezondheidszorg ook een toenemende erkenning dat alternatieve, meer holistische benaderingen zoals ontspanningstechnieken, mindfulness en meditatie kunnen bijdragen aan het reduceren van

stressklachten.

Innerlijk kindwerk biedt zo’n holistische aanpak. Het focust op de

structurele vermindering van chronische stress en het terugbrengen van een meer normale gevoeligheid voor het leven. Structureel werken gaat verder dan het behandelen van de symptomen. We richten ons niet slechts op het beter beheersen van onze emoties, gedachten en gedrag. Het structurele is dat we via het innerlijk kind naar de wortel gaan van alle chronische stress, zover terug als conceptie, zwangerschap, geboorte en de eerste jaren.

Ergens is er iets voor ons ‘fout’ gegaan. We maken weer verbinding met die hele vroege versies van onszelf (onze innerlijke kinderen). We ontdoen ze van hun oude pijn en verwarring die zich had opgestapeld in de loop der jaren en die ons natuurlijk aanpassingsvermogen negatief beïnvloedde. De innerlijk kindbenadering biedt een omvattend herstel van disfunctionele gedachten, gevoelens en gedrag. Het helpt onze eigenwaarde substantieel te verbeteren. Het gaat verder dan alleen weer greep op het leven te krijgen.

Ons aanpassingsvermogen is ‘bedraad’ in ons zenuwstelsel. Om te

begrijpen hoe dit werkt, gaat het volgende hoofdstuk over hoe ons begrip van de werkelijkheid in onze hersenen tot stand komt.

Chronische stress: onze container raakt blijvend

In document Begrijp Je Chronische Stress!? (pagina 25-30)