Onderwerp Vraag/probleem Achtergrond
Bestuur/Beleid Hoe is het waterbeheer organisatorisch geregeld? Vergelijk situatie in Nederland: gemeenten, Zijn verschillende overheden hierbij betrokken? waterschappen, provincies en rijk.
Hoe wordt de burger bij het waterbeheer betrokken?
Waar ligt welke verantwoordelijkheid en hoe worden de kosten betaald?
Is men al bezig met inventarisaties voor de Kaderrichtlijn? worden lagere overheden hierbij betrokken?
Welke criteria worden gehanteerd bij het vaststellen van de te bereiken
doelen? is situatie vergelijkbaar met de onze?
Wie stelt deze criteria vast? onze maatlatten passen slecht op brakke systemen
Rijkswaterstaat zoet-zout studiereis Denemarken 10 t/m 16 september 2006
__________________________________________________________________________
Watersysteem Welke extra kansen biedt een polyhalien systeem? Voorbeelden motivatie en voorbeelden voor ons
Leidt de gelaagdheid tot problemen. Welke en hoe verholpen? Bij ons zomers zuurstofloosheid in diepere lagen Leidt de gelaagdheid tot extra kansen. Welke en hoe aangegrepen? motivatie en voorbeelden voor ons
Waterkwaliteit Wat zijn de belangrijkste probleemstoffen, waar komen deze vandaan? Vergelijkbaarheid met onze situatie. Beeld verbreding Heeft het zoute karakter van het watersysteem invloed? Vergelijkbaarheid met onze situatie. Beeld verbreding Is het ecosysteem extra gevoelig? Zou kunnen; minder soorten en gelaagdheid Hoe zit het met koelwater? Is dit een probleem? Is de vergunning
gerelateerd Is bij ons een probleem mn door gelaagdheid
aan de specifieke capaciteit van het ontvangend watersysteem of niet?
Chemische Wordt uitsluitend in compartiment water gemeten (totale fractie) meeste verontreiniging zit aan zwevend stof, maar Meetingen of wordt ook gemeten in zwevend stof? deze bemonsteringswijze is niet verplicht voor KRW
Hoe zit het met analyses. Overheidslaboratoria? Markt?
Macrofyten Zeegras: Het herstel van zeegras in de Waddenzee verloopt
Welke soorten komen voor? vrij moeizaam. Misschien is in Denemarken ervaring Hoe wordt de aanwezigheid ervan gewaardeerd? opgedaan waar wij ons voordeel mee kunnen doen.
Zijn ook hier grote afnamen/toenamen opgetreden? Bedreigingen?
Wat zijn de trends in voorkomen?, waardoor wordt de trend veroorzaakt?
Zijn er specifieke herstelprojecten?
Worden extra maatregelen genomen ter bescherming van zeegras?
Overige soorten:
Welke overige soorten subsmerse macrofyten komen voor in de brakke zone
In deze zone bij ons geen macrofyten ( 2000 - 4000 mgCl/l)
Vis (Hoe) wordt migratie gestimuleerd? motivatie en voorbeelden voor ons
Vindt visvriendelijk spuien plaats?
Vispassages bij gemalen ( Innovatieve ontwikkelingen?
"Manshanden-vispassage?") Is er aandacht voor doortrek van vis naar het achterland (vispassages in
de polders)
Rijkswaterstaat zoet-zout studiereis Denemarken 10 t/m 16 september 2006
__________________________________________________________________________
Bijlage 2: Doelen Estuarien herstel ontleend aan Platform zoetzout
Zie ook www.zoetzout.nl
Doelen van estuarien herstel, waarom doen we het?
Herstel van zoet-zout overgangen draagt niet alleen bij aan natuurdoelen (natuurlijkheid en biodiversiteit), maar is ook van belang voor duurzame veiligheid en het verbeteren van de waterkwaliteit. Herstel van deze zone stimuleert het tot stand komen van gezonde watersystemen.
Verhoging biodiversiteit van habitats en soorten
Door het toelaten van natuurlijke dynamiek keren allerlei typen gradiënten terug in het kustgebied: van zoet naar zout, van hoog naar laag, van droog naar nat en van zand naar slib. Hier liften vele planten- en dierensoorten op mee. Naast het belang voor de nationale biodiversiteit vormen dergelijke gebieden ook het internationale knooppunt voor trekvissen en -vogels. Hiertoe moet herstel van estuaria e.d. wel gekoppeld worden aan herstel van de compleetheid van het stroomgebied waartoe het estuarium behoort.
Herstel van migratie mogelijkheden voor trekvis
- Herstel van migratie voor grote trekvis in belangrijkste uitstroompunten van Rijn, Schelde, Maas en Eems;
- Herstel van intrek voor glasaal op alle intrekpunten van Nederland;
- Aanpassing spui en schutbeheer op alle uitlaatpunten;
- Terugkeer van fint en houting in ……
Herstel /optimalisatie van verloren brakke habitats
- terugkeer van structuren van ruppia en zeegras in binnendijkse gebieden;
- terugkeer van ecotopen van brakwatermossels en kokkels.
Herstel van zoetwatergetijde
Herstel van dit zeldzame gebied op redelijke schaal op een plek waar vroeger ook een omvangrijk zoetwatergetijde gebied aanwezig was
Herstel van estuariene processen
Herstel van gebieden waar morfologische processen en als gevolg daarvan chemische en biologische processen hun gang kunnen gaan. Koppelen aan doelstellingen terugdringing eutrofiering en vervuiling. Koppelen aan duurzame veiligheid
Meetbare doelen
Er zijn richtinggevende en meetbare doelen (streefbeelden?) nodig op nationaal en stroomgebiedsniveau. Per stroomgebied een goed functionerende zozo overgang nastreven met minimaal de verplichting tot vispassages en aangepast spuibeheer. Visie op binnendijks brak ontwikkelen met als horizon 2025 en 2050. (verzilting neemt toe, waar accepteren, waar bestrijden, keuzes)
Aansluiten bij bestaande instrumenten
Bij concretisering van doelen aansluiten bij bestaand beleid, instrumenten en regelgeving:
- Zoet-zout overgangen verdienen een duidelijke plek binnen de EHS. Het is wenselijk om de gebieden waar verzilting gaat spelen in de EHS op te nemen.;
- Koppeling van keuzes aan natuurdoeltypenkaart;
- Koppeling met de typologie en ecologische streefbeelden voor de Kaderrichtlijn water in toegewezen overgangswateren.
Robuuste verbindingen en samenhang
Vanuit het perspectief van zoet-zout overgangen kunnen verbindingen als de Delta-natte as veel robuuster worden gemaakt. De robuuste verbindingen zijn niet gekozen vanuit het perspectief van zoet-zout overgangen.
Verder is het wenselijk om te verkennen welke kleine riviertjes (deelstroomgebieden) zich er voor lenen
Rijkswaterstaat zoet-zout studiereis Denemarken 10 t/m 16 september 2006
__________________________________________________________________________
opnieuw een koppeling te geven met een estuarium. Voorbeeld Lauwersmeer-Reitdiep (Robuustheid op stroomgebiedsnivo)
Kwaliteitsimpuls
Bij de blauw-groene dooradering dient de koppeling met verziltende gebieden te worden gelegd. Er zijn een aantal gebieden met blauwgroene dooradering die naar alle waarschijnlijkheid met verzilting te maken krijgen in de nabije toekomst (zie 3). Het lijkt wenselijk om de ligging van de aangewezen gebieden in heroverweging te nemen en de koppeling met verziltende gebieden te versterken. Bij zo’n kwaliteitsimpuls van het landschap en in verband met behoud en herstel van biodiversiteit, cultuurhistorische, aardkundige en ecologische waarden kan zoet-zout een prachtige rol spelen. De uitkomsten van de laagwaterstudie (van Waveren) zouden meer uitsluitsel over de ligging van de gebieden kunnen geven. Bij een kwaliteitsimpuls van het landschap en ivm behoud en herstel van biodiversiteit, cultuurhistorie, archeologische en ecologische waarden kan zoet-zout een rol spelen.
Rijkswaterstaat zoet-zout studiereis Denemarken 10 t/m 16 september 2006
__________________________________________________________________________
Bijlage 3: Letter to Denmark
Ministry of Transport, Public Works and Water Management